Friday, August 14, 2009

Zakat - ဇကာသ္

ဇကာသ္

ဇကာသ္ ဟူသည္ မိမိတြင္ရွိေသာ ပစၥည္းဥစၥာမ်ားအနက္မွ ရွရီအသ္တရားေတာ္က သတ္မွတ္ ထားေသာ အစိတ္အပုိင္းကို အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏ အမိန္႔ပညာတ္ေတာ္အတုိင္း ဆင္းရဲသား မ်ားအား အပုိင္ေပးအပ္လႈဒါန္းျခင္းျဖစ္သည္။ ဆြလာသ္ႏွင့္ ရိုဇာသည္ ကိုယ္ကာယအားျဖင့္ လုပ္ကိုင္ရေသာ အိဗါဒသ္ျဖစ္ၿပီး ဇကာသ္သည္ ဥစၥာပစၥည္းျဖင့္ ျပဳလုပ္အပ္ေသာ အိဗါဒသ္ျဖစ္ သည္။ ဇကာသ္ေပးျခင္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္ ( ၂း၂၇၇၊ ၆း၁၄၁၊ ၉း၅၊ ၄၁း၇၊ ၇၀း၂၄-၂၅၊ ၇၃း၂၀၊ ၉၈း၅) တြင္လာရွိပါသည္။ ဇကာသ္ေပးျခင္းသည္ အစၥလာမ္မ႑ိဳင္ႀကီး ၅ ခုတြင္တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္ၿပီး နိဆာဗ္ ရွိသူတို႔အဖို႔ မျဖစ္မေနလုပ္ရမည္ ဖရဖ္ တာ၀န္ျဖစ္ သည္။ ဇကာသ္ေပးျခင္းကို ျငင္းဆန္သူသည္ ကာဖိရ္ျဖစ္သည္။ ဇကာသ္ေပးေဆာင္ရန္တာ၀န္ ရွိေသာသူတို႔မွာ-

(၁) မြတ္စ္လင္မ္ျဖစ္ျခင္း၊
(၂) လြတ္လပ္သူျဖစ္ျခင္း
(၃) အသိဥါဏ္ရွိသူျဖစ္ျခင္း၊
(၄) အရြယ္ေရာက္သူျဖစ္ျခင္း၊
(၅) နိဆာဗ္ပစၥည္းထက္ ပိုမိုေသာ ပစၥည္းဥစၥာကိုပုိင္ဆုိင္ၿပီး ေႂကြးၿမီကင္းသူျဖစ္ျခင္း၊
(၆) နိဆာဗ္ထက္ ပုိေသာ ေငြေၾကးမ်ားကို တႏွစ္အနည္းဆံုး ပုိင္ဆုိင္သူျဖစ္ျခင္း။ လူတစ္ဦး တြင္ ေရႊ ၇ က်ပ္သားခြဲခန္႔ရွိလွ်င္ ထုိသူတြင္ နိဆာဗ္ပမာဏ ရွိေနၿပီဟု သတ္မွတ္ရမည္။

နိဆာဗ္

နိဆာဗ္ဆိုသည္မွာ ရွရီအသ္တရားေတာ္က သတ္မွတ္ထားသည့္ ဇကာသ္ေပးသင့္သည့္ လူတစ္ဦးပုိင္ဆုိင္ေသာ ေငြေၾကးပစၥည္း၏ ပုိင္ဆုိင္မႈသတ္မွတ္ခ်က္ျဖစ္သည္။ ဥပမာ လူတစ္ဦး ထံတြင္ ေခ်ာင္လည္စြာ စားေသာက္ ၀တ္စား ေနထုိင္ႏုိင္သည့္ အေနအထားသည္ နိဆာဗ္ ပမာဏ ပင္ျဖစ္သည္။ လူတစ္ဦးတြင္ ၄င္းပမာဏထက္ ပိုေသာေငြရွိၿပီး အေႂကြးလည္းကင္းသူ ျဖစ္က ထုိသူသည္ ဇကာသ္ေပးေဆာင္ရမည္။ ေငြေၾကးပမာဏအေနျဖင့္ လူတစ္ဦးတြင္ ေငြသား ၅၄ က်ပ္ခြဲသားခန္႔ သို႔ ေရႊ ၇ က်ပ္ခြဲသားခန္႔ သည္နိဆာဗ္၏ ပမာဏပင္ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္၍ ထိုလူသည္ ၄င္းေငြသား သို႔ ေရႊသား၏ တန္ဖိုးကို တြက္ခ်က္ယူၿပီး စုစုေပါင္းေငြသား ၏ ၄၀ ပုံ တစ္ပံုကို ဇကာသ္အျဖစ္ေပးရမည္။ တနည္းအားျဖင့္ ၁၀၀ က်ပ္လွ်င္ ၂က်ပ္ ၅၀ ျပား ေပးရမည္ကို ဆုိလိုသည္။

ဇကာသ္ေပးရန္မလိုသည့္ ပစၥည္းမ်ား

နိဆာဗ္ အထက္ရွိေသာ မိမိပုိင္ဆိုင္သည့္ ပစၥည္းမ်ားတြင္ မိမိေနထိုင္သည့္ အိမ္၊ အသံုးအ ေဆာင္ပစၥည္းမ်ား မပါ၀င္ပါ။

ဥပမာ
(၁) မိမိေနသည့္အိမ္၊
(၂) မိမိ ငွားရမ္းထားသည့္အိမ္မ်ား၊
(၃) အိမ္အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ား မည္မွ် မ်ားသည္ျဖစ္ေစ၊ (အ၀တ္အစား၊ အုိး၊ခြက္ေယာက္၊ ပုကန္၊ ဆုိင္၊ ကား၊ စက္ဘီး၊ ဆုိင္ကယ္)
(၄) အေရာင္းအ၀ယ္အတြက္မဟုတ္သည့္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ား၊
(၅) လူတစ္ဦးထံတြင္ ေရႊ ၃ (သို႔) ၄ (သို႔) ၅ (သို႔) ၆ က်ပ္သားခန္႔သာရွိလွ်င္ နိဆာဗ္ ပမာဏျဖစ္သည့္ ၇ က်ပ္ခြဲ သားခန္႔ မရွိသျဖင့္ ဇကာသ္ေပးရန္မလိုပါ။
(၆) လူတစ္ဦးတြင္ ေရႊ ႏွင့္ ေငြသား ပမာဏ ႏွစ္ခုေပါင္းလွ်င္ ေရႊ ၇ က်ပ္ခြဲသား တန္ဖိုးႏွင့္ ညီမွ်သြားလွ်င္မူ ဇကာသ္ေပးရမည္။

ဇကာသ္ေပးအပ္ရမည့္ ပစၥည္းမ်ား

(၁) မိမိထံရွိ နိဆာဗ္ ပမာဏ ျပည့္ေနၿပီျဖစ္ေသာ ေရႊႏွင့္ ေငြမ်ား၊ ေရႊခြက္ ေငြခြက္မ်ား၊
(၂) ေရာင္း၀ယ္ရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ၀ယ္ထားေသာပစၥည္းမ်ား၊
(၃) အသီးအႏွံ၊ ေကာက္ပဲသီးႏွံမ်ား၊ ပဲ၊ ေျပာင္း၊ စပါး၊ မုေယာ၊ ဂ်ဳံ၊
(၄) အ၀တ္အထည္၊စားေသာက္ဖြယ္ရာမ်ား၊
(၅) အိမ္သံုးပစၥည္းမ်ား၊
(၆) အိမ္ေထာင္ပရိေဘာဂမ်ား၊
(၇) အိမ္၊
(၈) ဆုိင္၊
(၉) ကား၊
(၁၀) ဆုိင္ကယ္၊
(၁၁) တိရိစာၦန္မ်ား၊ ႏြား၊ ကၽြဲ၊ ကုလားအုပ္၊ ဆိတ္၊ သုိးႏွင့္ အျခားပစၥည္းမ်ား။

ဇကာသ္ေပးနည္း

(၁) ဇကာသ္ေပးေဆာင္ရန္ တာ၀န္ရွိသူသည္ ဇကာသ္စားထုိင္သူတစ္ဦးကုိ အလႅာဟ္ အရွင္ျမတ္ အဖို႔ ရည္စူးလွ်က္ အပုိင္ေပး အပ္လုိက္ရမည္။ဇကာသ္ရသူသည္ ၄င္းပစၥည္း (သို႔) ေငြေၾကးကို မိမိႏွစ္သက္သလို အသံုးျပဳ ႏုိင္သည္။
(၂) ဇကာသ္ေငြကို လုပ္ခအျဖစ္၄င္း၊ အလုပ္တစ္ခုခု ခုိင္းသည့္ အတြက္ အသံုးမျပဳႏုိင္ပါ။
သို႔ေသာ္ ဇကာသ္ေငြမွ ပစၥည္း၀ယ္ၿပီး ဆင္းရဲသားတို႔အား ေ၀ငွျခင္းသည္ ျပဳပုိင္ခြင့္ ရွိသည္။
(၃)နိဆာဗ္ပစၥည္းပုိင္ဆုိင္ျခင္း တစ္ႏွစ္ျပည့္လွ်င္ ေပးသင့္ေသာဇကာသ္ပစၥည္းကို ခ်က္ခ်င္းေပးသင့္သည္။
ဇကာသ္ကို ႀကိဳတင္ေပးထားျခင္းသည္လည္းျပဳပုိင္သည္။
(၄) ရမ္ဇာမ္လမေရာက္ ခင္ ရွာဘာန္လကတည္းက ႀကိဳတင္ေပးကေကာင္းသည္။အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ လူတစ္ဦး အား (အလႈေငြျဖစ္ေစ) ေငြေပးၿပီးေနာက္ ၄င္းေငြကို ဇကာသ္ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲပုိင္ခြင့္မရွိေပ။
(၅)မိမိသိသူတစ္ဦးအား ဇကာသ္ေပးခ်ိန္တြင္ ဇကာသ္ဟု မေျပာဘဲ ခ်ီးျမွင့္ေငြအျဖစ္၄င္း၊ အီဒ္လက္ေဆာင္ အျဖစ္ေျပာေပးပုိင္ခြင့္ရွိသည္။ မသိသူမ်ားကိုမူ ဇကာသ္အျဖစ္ေျပာရမည္။
(၆) နိဆာဗ္ပစၥည္းပုိင္ဆင္ၿပီး တစ္ႏွစ္ျပည့္ၿပီးေနာက္ ဇကာသ္မေပးမီ ၄င္းပစၥမ်ား မီးေလာင္ ပ်က္ဆီးဆံုးရံႈး သြားလွ်င္ ထုိသူအေပၚ ဇကာသ္တာ၀န္မရွိေတာ့ပါ။
(၇) တစ္ႏွစ္ျပည့္သည့္အခ်ိန္ မိမိပစၥည္းမ်ားအားလံုးကို အလႅာဟ္လမ္းတြင္ ေပးလွဴလုိက္ လွ်င္ ဇကာသ္အတြက္ ခြင့္လႊတ္ခ်က္ရရွိသြားၿပီျဖစ္သည္။

ဇကာသ္မယူထုိင္သူမ်ား

နိဆာဗ္ ပမာဏပစၥည္းပုိင္ဆုိင္သူ။
ဆုိင္ယဒ္ႏွင့္ ဗနီဟာရွင္အမ်ဳိးအႏြယ္မ်ား။
ဇကာသ္ေပးသူ၏ အမိ၊ အဖ၊ အဖိုး၊ အဖြား၊ အထက္ႏွင့္ ေအာက္ အဆက္ အႏြယ္မ်ား။
သားသမီး ေျမး ျမစ္ ႏွင့္ ၄င္းတို႔မွ ဆင္းသက္လာေသာသူမ်ား။
ဇနိး (သို႔) ခင္ပြန္း
ကာဖိရ္
ႂကြယ္၀ခ်မ္းသာသူတို႔၏ အရြယ္မေရာက္ေသးေသာ သားသမီးမ်ား။

ဇကာသ္ယူထုိက္သူမ်ား

နိဆာဗ္ ပမာဏမွ် ပစၥည္းမရွိသူမ်ား။
သူဆင္းရဲမ်ား။
ပစၥည္းရွိေသာ္လည္း အေႂကြးေပးလုိက္လွ်င္ နိဆာဗ္ပမာဏမွ် တန္ဖိုပင္ မရွိေတာ့သူမ်ား။
လမ္းခရီးတြင္ ေငြေၾကးျပတ္လတ္ေနေသာ ခရီးသည္မ်ား။
ဆင္းရဲေသာ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းမ်ား။
ဆင္းရဲေသာ အိမ္နီးနာခ်င္း၊ ၿမိဳ႕ရြာရွိ လူမ်ား။
မိဘမဲ့မ်ား၊ အေစာင့္အေရွာက္ကင္းေသာ အဖုိးအိုမ်ား
ေဆးကုသခံေနရသည့္ သူဆင္းရဲမ်ား။

ဇကာသ္ေငြမသံုးစြဲသင့္သည့္အေျခအေန

ဗလီတည္ေဆာက္ျခင္း။
ဗလီအသံုးအေဆာင္ပစၥည္မ်ား ၀ယ္ေပးျခင္း။
ေသသူအတြက္ ကဖန္ပိတ္၀ယ္ေပးျခင္း။
နာေရးအတြက္သံုးျခင္း။
ေသသူ၏အေႂကြးကို ေပးဆပ္ျခင္း။
ဗလီအတြက္ေရ၀ယ္ေပးျခင္း။
ဇကာသ္မေပးထုိက္သူတစ္ဦးကို ဇကာသ္ေပးအပ္ၿပီးမွ ထုိသူမယူ ထုိက္မွန္းသိရလွ်င္လည္း မိမိဇကာသ္ အထေျမာက္ သြားပါမည္။

ေျမထြက္သီးႏွံမ်ား၏ဇကာသ္

ေျမထြက္သီးႏွံမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ သီးႏွံထြက္သည့္ေန႔တြင္ေပးရမည္။
ေရသြင္းျခင္းမျပဳရဘဲ အေလ့ၾကေပါက္ေသာ သီးႏွံမ်ားအတြက္ ၁၀ ပံု ၁ ပံု။
ေရသြင္းျခင္းျဖစ္ေပါက္ေသာ သီးႏွံမ်ားအတြက္ ၂၀ ပံု ၁ ပုံ။
လယ္ယာတစ္ခုတြင္ တစ္ႏွစ္ ၂ ႀကိမ္၊ (သို႔) ၃ ႀကိမ္သီးလွ်င္ သီးတုိင္း ဇကာသ္ေပးရမည္။
လယ္ယာတစ္ကြက္ကို လူတစ္ဦးက ငွားရမ္းသီးႏွံစုိက္ပ်ဳိး၏။ ငွားသူကသာ ဇကာသ္ေပးရမည္။ လယ္ရွင္ေပးရန္မလိုပါ။
မိမိအိမ္၀န္းအတြင္း စုိက္ပ်ဳိးထားေသာ စားေသာက္ပင္မ်ားအတြက္ ေပးရန္ မလုိပါ။

ကၽြဲႏြားအတြက္ ဇကာသ္ေပးနည္း

ပ်မ္းမွ်ျခင္းအားျဖင့္ ကၽြဲႏြားေကာင္းေရ ၅၀ ရွိလွ်င္ ဇကာသ္ေပးေဆာင္ရမည္။
ေကာင္ေရ ၄၀ တြင္ ၂ ႏွစ္သား ၁ ေကာင္။
ေကာင္ေရ ၆၀ တြင္ ၁ ႏွစ္သား ၂ ေကာင္။
ေကာင္ေရ ၈၀ တြင္ ၂ ႏွစ္သား ၂ ေကာင္။
ေကာင္ေရ ၉၀ တြင္ ၁ ႏွစ္သား ၃ ေကာင္။
ေကာင္ေရ ၁၀၀တြင္ ၁ ႏွစ္သား ၂ ေကာင္ႏွင့္ ၁ ႏွစ္သား ၁ ေကာင္။

သိုးဆိတ္အတြက္ ဇကာသ္ေပးနည္း

ဆိတ္ေကာင္ေရ ၄၀ တြင္ ၁ ေကာင္။
ဆိတ္ေကာင္ေရ ၁၂၀ တြင္ ၂ ေကာင္။
ဆိတ္ေကာင္ေရ ၂၀၀ တြင္ ၃ ေကာင္။
ဆိတ္ေကာင္ေရ ၄၀၀ တြင္ ၄ ကာင္။
၄၀ အထက္ေကာင္ေရ ၁၀၀ မျပည့္မခ်င္း ၁ ေကာင္သာေပးရမည္။
၄၀၀ အထက္ ၁၀၀ ျပည့္တုိင္း ၁ ေကာင္ေပးရမည္။

No comments: